Με μια νέα αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στη θαλάσσια περιοχή της Καρπάθου αλλά και με την απειλή επανάληψης των παράνομων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, η Τουρκία ανεβάζει αργά αλλά σταθερά την ένταση σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο.
Σε επιθετικό ύφος, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε την Πέμπτη ότι η Τουρκία έχει ετοιμάσει τον δικό της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, τον οποίο θα καταθέσει στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ.
«Ολοι ήδη γνωρίζουν ότι δεν θα επιτρέψουμε κανένα μονομερές βήμα ή τετελεσμένο γεγονός στην Κύπρο, στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο», δήλωσε ο Χ. Φιντάν.
Οι τελευταίες προκλήσεις της Αγκυρας καθιστούν ολοένα και πιο αβέβαιη την επόμενη προγραμματισμένη συνάντηση ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Είναι ενδεικτικό ότι ο πρωθυπουργός, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ιστότοπο του «Πρώτου Θέματος», απέφυγε να δεσμευτεί σε σχέση με την ημερομηνία της επόμενης συνάντησης και δεν επιβεβαίωσε ούτε καν ότι αυτή μπορεί να γίνει μέσα στο καλοκαίρι.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστήριξε ότι η καθυστέρηση της συνάντησης (η οποία επρόκειτο να λάβει χώρα τον Ιανουάριο, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που είχαν συμφωνήσει οι δύο ηγέτες τον Σεπτέμβριο του 2024) οφείλεται σε διαδικαστικούς λόγους, ωστόσο όσα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες στα ελληνοτουρκικά ρίχνουν βαριά σκιά στην «ελληνοτουρκική προσέγγιση» και δημιουργούν ερωτήματα ως προς τις προοπτικές της.
Το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό είχε προγραμματίσει αεροναυτική άσκηση στα ανοιχτά της Καρπάθου για τις 24 Απριλίου και την περασμένη Τρίτη η Υδρογραφική Υπηρεσία Ηρακλείου εξέδωσε τη σχετική NAVTEX (ειδοποίηση προς ναυτιλλομένους).
Λίγη ώρα αργότερα, ο σταθμός της Αττάλειας εξέδωσε αντι-NAVTEX με την οποία αμφισβητούσε την ελληνική δικαιοδοσία στην περιοχή. «Η NAVTEX που εκδόθηκε από την Υπηρεσία Ηρακλείου καλύπτει περιοχή τουρκικής δικαιοδοσίας», ανέφερε η τουρκική αντι-NAVTEX.
Η συγκεκριμένη περιοχή, πάντως, αποτελεί μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και καλύπτεται από την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών. Είναι σαφές ότι η Τουρκία προσπαθεί και σε αυτή την περίπτωση εμπράκτως να επιβάλει την άποψή της, η οποία βασίζεται στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Ο καβγάς
Στη συνέντευξη που αναφέρεται παραπάνω, ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατέστησε σαφές ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να αποδώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στις τουρκικές προκλήσεις.
«Εγώ δεν ψάχνω για καβγά με την Τουρκία ούτε θεωρώ ότι χρειάζομαι, για να ενισχύσω το εσωτερικό μου κύρος και να μιλήσω σε ένα συγκεκριμένο ακροατήριο, να μιλώ μια γλώσσα έντασης και ρητορικών εξάρσεων», είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός, ο οποίος διαβεβαίωσε ότι και το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ θα προχωρήσει και τα θαλάσσια πάρκα που έχουν ανακοινωθεί θα γίνουν.
Η Ελλάδα φαίνεται ότι συνεχίζει να ποντάρει στα «ήρεμα νερά» και στην πορεία του ελληνοτουρκικού διαλόγου, όπως αυτή έχει συμφωνηθεί, παρά το γεγονός ότι πολλαπλασιάζονται οι ενδείξεις πως η Τουρκία σιγά-σιγά αλλάζει τη στάση της και τις προθέσεις της απέναντι στη χώρα μας.
Οπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Αμυνας, η νέα συνάντηση μεταξύ τουρκικών και ελληνικών αντιπροσωπειών θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 28 Απριλίου.
Επιπλέον, στο πλαίσιο του Σχεδίου Εφαρμογής 2025, που συμφωνήθηκε στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 6 Νοεμβρίου 2024, αντιπροσωπεία της διοίκησης Χερσαίων Δυνάμεων της Τουρκίας θα επισκεφθεί την ίδια ημέρα το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ).
Είναι πιθανόν, πάντως, η σημερινή κατάσταση των «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο να μην έχει μεγάλη διάρκεια, ειδικά αν η Τουρκία κάνει πράξη τις εξαγγελίες της και επαναφέρει τα πλοία-γεωτρύπανα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σχετικές δηλώσεις έκανε, μάλιστα, ο επικεφαλής του τμήματος Ερευνας και Ανάπτυξης της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων (TPAO) Μουχαμέτ Φατίχ Αΐγιλντιζ. «Σχεδιάζουμε να ξεκινήσουμε δραστηριότητες στα ανοιχτά της “ΤΒΔΚ” και της Λιβύης», δήλωσε στο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Αναντολού.
Το νέο στοιχείο εδώ είναι πως ύστερα από ένα μεγάλο διάλειμμα, που είχε διάρκεια περισσότερα χρόνια, η Αγκυρα αποφάσισε να ξαναπιάσει το νήμα των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ, οι οποίες αποτελούσαν κυρίως προβολή ισχύος.
Αν και ο Μ. Αΐγιλντιζ δεν έδωσε λεπτομέρειες και χρονοδιαγράμματα θεωρείται δεδομένο πως οι έρευνες θα ξεκινήσουν σύντομα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη για την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.
Η Αγκυρα κλιμακώνει τις προκλήσεις
Τουρκικά αεροσκάφη έχουν παραβιάσει συνολικά 72 φορές από τις αρχές του 2025 τον Εθνικό Εναέριο Χώρο στην περιοχή της Καρπάθου
Στην πολιτική των παραβιάσεων στο νοτιοανατολικό Αιγαίο έχει επανέλθει η Τουρκία από την αρχή του 2025, κάνοντας σαφές σε όλους τους τόνους ότι όχι μόνο δύναται να κλιμακώσει τις προκλήσεις ανά πάσα ώρα και στιγμή, αλλά και ότι πρόκειται να υπερασπιστεί επί του πεδίου το ανυπόστατο και αλυτρωτικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Με αφορμή την έξοδο του ερευνητικού «Ievoli Relume», τον περασμένο Αύγουστο, όταν έστειλε πέντε πολεμικά πλοία νότια της Κάσου και της Καρπάθου, η Τουρκία έχει ξεκινήσει το μπαράζ των παραβάσεων των Κανόνων Εναέριας Κυκλοφορίας (ΚΕΚ) του FIR Αθηνών.
Από τον Αύγουστο του 2024 μέχρι και την 1η Ιανουαρίου του 2025, η Τουρκία είχε κάνει «ρουτίνα» τις παραβάσεις στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή. Πλέον, όμως, όπως δείχνουν τα στοιχεία που παρουσιάζει η Realnews, έχει επιστρέψει και στην τακτική των παραβιάσεων του Εθνικού Εναέριου Χώρου, με τα τουρκικά αεροσκάφη να εισέρχονται σε αυτόν συνολικά 72 φορές, από τις αρχές του 2025.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι όλες αυτές οι παραβιάσεις έχουν γίνει στον ίδιο εναέριο χώρο, πάνω από τη θαλάσσια περιοχή της Καρπάθου.
Στις 2 Ιανουαρίου, για πρώτη φορά, αποφάσισε να στείλει κατασκοπευτικό Αεροσκάφος Ναυτικής Συνεργασίας (ΑΝΣ), ένα δικινητήριο ελικοφόρο τύπου ATR-72, το οποίο προχώρησε σε παραβίαση του Εθνικού Εναέριου Χώρου.
Μάλιστα, εκείνη την ημέρα η Πολεμική Αεροπορία αναχαίτισε το τουρκικό αεροσκάφος, ενώ απογείωσε και δύο οπλισμένα μαχητικά F-16 από την Κρήτη.
Οι επόμενες επτά ημέρες κύλησαν με ηρεμία, με την Αθήνα να εκτιμά ότι επρόκειτο για μια μεμονωμένη παραφωνία.
Στις 10 Ιανουαρίου, η Τουρκία επανήλθε, πάλι με ίδιου τύπου κατασκοπευτικό αεροσκάφος, προχωρώντας αυτή τη φορά νότια και ανατολικά της Ρόδου σε τρεις παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου, ενώ το ίδιο προκλητικό μοτίβο επαναλήφθηκε άλλες έξι φορές μέχρι το τέλος Ιανουαρίου.
Ετσι, ο πρώτος μήνας της χρονιάς ξεκίνησε με 73 παραβάσεις ΚΕΚ και 15 παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου.
Για να γίνει αντιληπτή η διαφορά σε σχέση με το 2024, που πλέον χρησιμοποιείται ως έτος βάσης στον απόηχο της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Αθήνα και την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, το αντίστοιχο διάστημα είχαν καταγραφεί μόλις εννέα παραβάσεις ΚΕΚ του FIR Αθηνών και καμία παραβίαση του Εθνικού Εναέριου Χώρου.
Οι μήνες κατά τους οποίους η ένταση ήταν στο κόκκινο ήταν οι πρώτοι δύο του 2023. Τον Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς έγινε ο φονικός σεισμός στα βάθη της Ανατολίας και οι δύο χώρες άρχισαν να μπαίνουν σε περίοδο σταδιακής αποκλιμάκωσης.
Τον Ιανουάριο του 2023 είχαν σημειωθεί 238 παραβάσεις και 978 παραβιάσεις, με τα ελληνικά μαχητικά να αναχαιτίζουν κατά μέσο όρο δέκα τουρκικά ανά ημέρα.
Παράλληλα, οι εμπλοκές -δηλαδή το «λοκάρισμα» τουρκικών αεροπλάνων στα ελληνικά σκόπευτρα για κατάρριψη- ήταν καθημερινό φαινόμενο.
Η συνέχεια
Αν υπάρχει κάτι το οποίο έχει ακολουθήσει πιστά η Τουρκία είναι η συνέπεια σε ό,τι αφορά την πολιτική των προκλήσεων και της βαθμιαίας κλιμάκωσης.
Το ποδαρικό του Ιανουαρίου συνεχίστηκε το διάστημα του Φεβρουαρίου με ποιοτική αναβάθμιση των προκλήσεων. Ο αριθμός των παραβάσεων μειώθηκε πολύ κάτω από το ήμισυ και περιορίστηκε στις 27, με τις πτήσεις όμως εντός Εθνικού Εναέριου Χώρου να αυξάνονται κατά τέσσερις, φθάνοντας τις 19.
Ολες οι παραβιάσεις σημειώθηκαν από δύο τύπους κατασκοπευτικών αεροσκαφών, τα ATR-72 και τα CN-235.
Ο Μάρτιος ακολούθησε εξίσου με ανοδικούς ρυθμούς ως προς τα χαρακτηριστικά της ποιοτικής αναβάθμισης των προκλήσεων, με τις παραβάσεις να φθάνουν τις 41 και τις παραβιάσεις να σημειώνουν ρεκόρ διετίας, φθάνοντας τις 25.
Ο τελευταίος μήνας που είχαν καταγραφεί παραβιάσεις του ΕΕΧ ήταν τον Μάρτιο του 2023 με 23 και μόλις τρεις παραβάσεις ΚΕΚ. Από εκεί και πέρα, μέχρι και τις 2 Ιανουαρίου του 2025 δεν είχε καταγραφεί καμία παραβίαση του ΕΕΧ από οποιουδήποτε τύπου αεροσκάφος της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας.
Αντίστοιχα, τον Μάρτιο του 2024 σημειώθηκαν μόλις τρεις παραβάσεις και καμία παραβίαση ΕΕΧ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον αμέσως επόμενο μήνα, τον Απρίλιο του 2023, καταγράφηκε το απόλυτο «μηδέν» σε παραβάσεις και παραβιάσεις.
Τον Απρίλιο του 2024, επίσης, σημειώθηκαν μόλις δύο παραβάσεις και καμμία παραβίαση, ενώ έως και τις 24 Απριλίου του 2025 η Τουρκία προχώρησε σε 29 παραβάσεις και 13 παραβιάσεις.
Προκλήσεις
Η Διακήρυξη των Αθηνών, που στην ουσία αποτελεί τον οδικό χάρτη για τα βήματα προσέγγισης των δύο χωρών, εστιάζοντας στη θετική ατζέντα και εμβαθύνοντας σε όσα σημεία ενώνουν τις δύο πλευρές, είχε και σαφείς αναφορές για τις ενέργειες που πρέπει να αποφεύγονται ώστε να μη δημιουργούνται προστριβές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εντάσεις, δηλαδή η αποφυγή οποιασδήποτε πρόκλησης ιδιαίτερα τις περιόδους θρησκευτικών εορτών και εθνικών επετείων.
Η Αγκυρα φρόντισε να δοκιμάσει τις αντοχές της Αθήνας, με τρεις διαφορετικές ενέργειες. Ανήμερα της 25ης Μαρτίου έστειλε εκ νέου νοτίως της Ρόδου και της Καρπάθου ένα κατασκοπευτικό ATR-72. Το πλήρωμα του αεροσκάφους δεν περιορίστηκε μόνο στις δύο παραβάσεις των ΚΕΚ, αλλά εισέβαλε τρεις φορές και στον Εθνικό Εναέριο Χώρο, με την Πολεμική Αεροπορία να απαντά με αναχαιτίσεις, κατά την πάγια τακτική της.
Την επομένη, στις 26 Μαρτίου, η Αγκυρα δοκίμασε εκ νέου τα όρια της Αθήνας -για πρώτη φορά μετά τις 13 Φεβρουαρίου 2023- με ένα drone UAV τύπου AKINCI, το οποίο πραγματοποίησε μία παραβίαση του ΕΕΧ νοτίως της Ρόδου, με την Πολεμική Αεροπορία να απαντά και πάλι με αναχαίτιση.
Οι προκλήσεις κορυφώθηκαν από την Κυριακή των Βαΐων καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας -με εξαίρεση τη Μεγάλη Τετάρτη- μέχρι και την Κυριακή του Πάσχα, με συνολικά 17 παραβάσεις και τέσσερις εισβολές στον ΕΕΧ. Αυτό το χρονικό διάστημα χρησιμοποιήθηκαν πέντε UAV Akinci, που κατασκευάζονται από την εταιρεία του γαμπρού του Ερντογάν.
Οπως αναφέρεται στην επίσημη σελίδα του ΓΕΕΘΑ, με σύνδεση στην αντίστοιχη του υπουργείου Εξωτερικών, από το 1974 και ένθεν η άρνηση της Τουρκίας για υποβολή σχεδίων πτήσης από τα στρατιωτικά της αεροσκάφη που εισέρχονται στο FIR Αθηνών συνεπάγεται άρνηση του προβλεπόμενου από τον ICAO πολιτικο-στρατιωτικού συντονισμού με την υπεύθυνη Αρχή εναέριας κυκλοφορίας για την ασφάλεια των πολιτικών πτήσεων (δηλαδή με την ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας).
Σε ό,τι αφορά τον Εθνικό Εναέριο Χώρο, που ορίζεται στα 10 ν.μ. και τα χωρικά ύδατα, που ορίζονται στα 6 ν.μ., η Ελλάδα από το 1931 έχει καθορίσει αιγιαλίτιδα ζώνη εύρους 10 ν.μ. για τους σκοπούς της αεροπορίας και της αστυνόμευσης αυτής.
Η Τουρκία δεν υπέβαλε καμία ένσταση τότε ως προς το εύρος του Εθνικού Εναέριου Χώρου και επί σειρά δεκαετιών αναγνώριζε και σεβόταν το πλήρες εύρος του.
Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 της Σύμβασης του Σικάγου του 1944 για τη Διεθνή Πολιτική Αεροπορία και τα άρθρα 2 και 3 της Διεθνούς Συμβάσεως για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, ο Εθνικός Εναέριος Χώρος ενός κράτους είναι ο εναέριος χώρος που εκτείνεται πάνω από το χερσαίο έδαφος και τα χωρικά του ύδατα.
Κατά συνέπεια, το εύρος του ελληνικού εναέριου χώρου εκτείνεται στα 10 ν.μ. σύμφωνα με το προαναφερθέν Π.Δ. του 1931.
Η Ελλάδα έχει προβεί, ήδη από τη θεσμοθέτηση του ελληνικού εναερίου χώρου, σε κάθε αναγκαία διεθνή γνωστοποίηση του εύρους αυτού (δημοσίευση σε χάρτες CINA, στους χάρτες του ICAO, στο Περιοχικό Σχέδιο Αεροναυτιλίας Ευρώπης, στο Εθνικό Εγχειρίδιο Αεροναυτιλίας -ΑΙΡ- κ.λπ.). Σημειωτέον ότι στη δεύτερη δημοσίευση των αεροναυτικών χαρτών του ICAO, το 1955, συμπεριελήφθησαν και πάλι αεροναυτικοί χάρτες, ελληνικοί αλλά και τουρκικοί, με απεικόνιση των εξωτερικών ορίων του ελληνικού εθνικού εναερίου χώρου (10 ν.μ.).
Η Τουρκία άρχισε να αμφισβητεί τα 10 ν.μ. και να προβάλλει τους ανυπόστατους και παράνομους ισχυρισμούς της μετά το 1974, δηλαδή σχεδόν μισό αιώνα αφού είχε θεσμοθετηθεί ο ελληνικός εναέριος χώρος.
ΠΗΓΗ:ISKRA
Η Αγκυρα κλιμακώνει τις προκλήσεις στο Αιγαίο-Η Αθήνα θεατής και ικέτης
Comments are closed.