ΑΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΑΚΟ-Αιτήματα ισότιμης εφαρμογής της νομιμότητας και προστασίας δικαιωμάτων ανδρών και πατέρων — Ζητήματα δικαστικών αποφάσεων και δυσμενών πρακτικών

Προς:

• ΚΕΠΙΚ Αστυνομίας

• Yπουργείο Οικογένειας

• Υπουργείο Υγείας

• Υπουργείο Δικαιοσύνης

• Συνήγορο του Πολίτη

• Οργανισμό για τον Έλεγχο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

• Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Θέμα:

Αιτήματα ισότιμης εφαρμογής της νομιμότητας και προστασίας δικαιωμάτων ανδρών και πατέρων — Ζητήματα παραβίασης δικαστικών αποφάσεων και δυσμενών πρακτικών

Με την παρούσα επιστολή ζητώ την άμεση και ουσιαστική παρέμβασή σας ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης και ισότιμη εφαρμογή του Συντάγματος και των νόμων της Ελληνικής Δημοκρατίας σε ζητήματα που αφορούν την προστασία των δικαιωμάτων των ανδρών και πατέρων, ιδίως στο πλαίσιο οικογενειακών υποθέσεων και της λειτουργίας των Σωμάτων Ασφαλείας.

Δυστυχώς, παρατηρείται ότι τα υφιστάμενα πρωτόκολλα, οι διαδικασίες και οι κατευθύνσεις που εκδίδονται από αρμόδιες αρχές όχι μόνο δεν εφαρμόζονται ισότιμα όταν αφορούν άνδρες ή πατέρες, αλλά συχνά αγνοούν ή παρακάμπτουν δικαστικές αποφάσεις.
Το φαινόμενο αυτό οδηγεί σε σοβαρή υπονόμευση των δικαιωμάτων τους και σε κοινωνικές ανισότητες που πλήττουν όχι μόνο τους άνδρες, αλλά και την ίδια τη θεσμική ισορροπία της Πολιτείας.

Ιδιαίτερα τονίζεται ότι τα πρωτόκολλα καταρτίστηκαν χωρίς τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων και με τη μονομερή συμβολή συγκεκριμένης ΜΚΟ, γεγονός που θέτει σοβαρά ζητήματα διαφάνειας και αμεροληψίας.

α) Αυξημένη αυτοκτονικότητα ανδρών: Οι άνδρες στην Ελλάδα και διεθνώς εμφανίζουν έως και 3-4 φορές μεγαλύτερα ποσοστά αυτοκτονιών σε σύγκριση με τις γυναίκες, με ελλιπή πρόληψη και παρέμβαση.

β) Υποεκπροσώπηση σε δομές ψυχικής υγείας: Οι άνδρες σπανίως αναζητούν βοήθεια, εξαιτίας στερεοτύπων, με αποτέλεσμα καθυστερημένη διάγνωση και αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών.

γ) Ατυχήματα και επαγγελματικοί κίνδυνοι: Οι άνδρες υπερεκπροσωπούνται σε επικίνδυνα επαγγέλματα (π.χ. κατασκευές, σώματα ασφαλείας), με υψηλότερα ποσοστά θανατηφόρων ατυχημάτων.

δ) Εξαναγκαστικές αποξενώσεις τέκνων: Πολλοί πατέρες αποκλείονται από την καθημερινότητα των παιδιών τους, με καταχρηστικές πρακτικές και μη εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων.

ε) Διακρίσεις σε υποθέσεις επιμέλειας: Υπάρχει θεσμική και πρακτική μεροληψία υπέρ της μητέρας, παρά τις αρχές της ισότητας.

στ) Μειωμένη προσδόκιμη ηλικία ζωής: Οι άνδρες ζουν λιγότερο από τις γυναίκες, με παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία, την εργασία και τις κοινωνικές πιέσεις.

ζ) Στίγμα γύρω από την ανδρική θυματοποίηση: Η βία κατά ανδρών (σωματική, ψυχολογική) υποτιμάται ή αποσιωπάται, αποτρέποντας την αναζήτηση βοήθειας.

η) Έλλειψη πολιτικών ισότητας υπέρ των ανδρών: Οι πολιτικές ισότητας είναι μονοδιάστατες, χωρίς μέτρα που να αντιμετωπίζουν τα ειδικά προβλήματα του ανδρικού πληθυσμού.

θ) Υψηλά ποσοστά εξάρτησης: Οι άνδρες εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά εξάρτησης από ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά), χωρίς επαρκείς δράσεις πρόληψης.

ι) Βία κατά ανδρών που υποβαθμίζεται: Σπάνια καταγράφεται επίσημα, ενώ συχνά δεν αντιμετωπίζεται με την απαιτούμενη σοβαρότητα.

ια) Δυσκολία πρόσβασης σε κοινωνική πρόνοια: Οι άνδρες, ειδικά σε περιπτώσεις μονογονεϊκής πατρότητας, δυσκολεύονται να επωφεληθούν από μέτρα κοινωνικής στήριξης.

Τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν, τα νομικά κείμενα που δεσμεύουν τη λειτουργία του κράτους δικαίου και τα πορίσματα διεθνών και εθνικών οργανισμών καταδεικνύουν αδιαμφισβήτητα την ανάγκη για μια βαθιά και ουσιαστική αλλαγή στην κουλτούρα, στις διαδικασίες και στα θεσμικά εργαλεία που εφαρμόζονται.

Η ισονομία και η ισοπολιτεία δεν μπορούν να μένουν απλές διακηρύξεις· πρέπει να υλοποιούνται στην πράξη με μέτρα που θα εξασφαλίζουν ίση αντιμετώπιση, χωρίς διακρίσεις φύλου και χωρίς τα στερεότυπα που διατηρούν και διαιωνίζουν την κοινωνική αδικία.
Η Πολιτεία δεν μπορεί πλέον να παραμένει απαθής απέναντι στα 11 σοβαρά ζητήματα που αφορούν τον ανδρικό πληθυσμό, ούτε να επιτρέπει τη δημιουργία και εφαρμογή πρωτοκόλλων και πολιτικών που βασίζονται σε μονόπλευρες ή μεροληπτικές εισηγήσεις συγκεκριμένων φορέων, χωρίς την ισότιμη συμμετοχή όλων των κοινωνικών και επιστημονικών δυνάμεων.

Απαιτείται μια καθολική επανεξέταση των υφιστάμενων πρακτικών και η άμεση λήψη μέτρων, με πλήρη σεβασμό στο Σύνταγμα και στους νόμους της χώρας, ώστε να διασφαλίζεται η δίκαιη εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων και η προστασία των δικαιωμάτων κάθε πατέρα, κάθε άνδρα, κάθε πολίτη.

Καλούμε, τέλος, το σύνολο του ανδρικού πληθυσμού να αξιοποιήσει κάθε νόμιμο μέσο διεκδίκησης των δικαιωμάτων του και των αναγκαίων θεσμικών αλλαγών, συμβάλλοντας ενεργά στη διαμόρφωση μιας κοινωνίας όπου η δικαιοσύνη, η ισότητα και η αξιοπρέπεια θα αποτελούν θεμέλιο της πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης.

Νομική Τεκμηρίωση

• Σύνταγμα Ελλάδος
  • Άρθρο 4 §1: «Όλοι οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου»
  • Άρθρο 21 §1: «Η οικογένεια… τελεί υπό την προστασία του Κράτους»

• Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (ΚΠΔ)
  • Άρθρο 6: Απαγόρευση διακρίσεων στη διαδικασία
  • Άρθρο 245: Υποχρέωση της Εισαγγελίας για την τήρηση της νομιμότητας

• Αστικός Κώδικας (ΑΚ)
  • Άρθρο 1511: Το συμφέρον του παιδιού ως πρωταρχικό κριτήριο
  • Άρθρο 1520: Δικαίωμα επικοινωνίας γονέα με το τέκνο

• Νόμος 4800/2021 (ΦΕΚ Α’ 81/21-05-2021)
  Μεταρρύθμιση σχετικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων και άλλες διατάξεις.

   

  • Εισάγει τη συνεπιμέλεια ως κανόνα μετά το διαζύγιο ή τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης.

  • Κατοχυρώνει την ανάγκη ουσιαστικής συμμετοχής και των δύο γονέων στη ζωή του τέκνου.

  • Επισημαίνει την αξία της ισότιμης επικοινωνίας.

• Ν. 4800/2021 (ΦΕΚ Α’ 81/2021)

• Άρθρα 1511-1532 Αστικού Κώδικα (όπως τροποποιήθηκαν με τον Ν. 4800/2021)

• Αιτιολογική Έκθεση Ν. 4800/2021

• Οδηγία ΕΕ 2019/1158 σχετικά με τη συμφιλίωση επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής των γονέων και φροντιστών

Βιβλιογραφία & Ρεπορτάζ

1. Παπαδημητρίου Ι., Η εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων στην οικογενειακή δικαιοσύνη, Σάκκουλας, 2020

2. Κουσούλης Π., Η ισότητα των φύλων και το οικογενειακό δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, 2021

3. Βασιλειάδης Α., Η γονική μέριμνα και η επιμέλεια μετά το διαζύγιο, Σάκκουλας, 2018

4. «Πατέρες του Σαββατοκύριακου: Η νέα μορφή ανισότητας», Καθημερινή, 2023

5. «Ανεκτέλεστες δικαστικές αποφάσεις: Πόσοι γονείς μένουν χωρίς επαφή με τα παιδιά τους;», Το Βήμα, 2022

6. “Άνισα τα προβλήματα ψυχικής υγείας σε άντρες και γυναίκες στην Ελλάδα”, FORMedia, 28 Μαΐου 2025

7. Eurostat / in.gr: «7 στους 10 Έλληνες αντιμετωπίζουν κίνδυνο ψυχικής υγείας στην εργασία» (2021) «Το 60% των Ελλήνων ήρθε αντιμέτωπο με κατάθλιψη ή άγχος, αλλά μόλις το 15% αναζήτησε βοήθεια», Ιούνιος 2023

8. OT.gr: «1 στους 4 εργαζόμενους επιβαρύνθηκε ψυχικά – αρνητική πρωτιά για την Ελλάδα», 2022

9. Scourfield J., Gender and Child Protection, Palgrave Macmillan, 2003

10. Farrell W., The Myth of Male Power, Berkley Books, 1993

11. WHO Europe, Men’s Health and Wellbeing in Europe, 2018

12. UNESCO, The Role of Men in Gender Equality, 2012

13. OECD/EURO Health Profile 2023: «46% των Ευρωπαίων βίωσαν άγχος ή κατάθλιψη το τελευταίο έτος»

14. EESC / Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2023: Δέσμευση 1,23 δις € για την ψυχική υγεία στην ΕΕ

16. Brinig M. & Allen D., These Boots Are Made for Walking: Why Most Divorce Filers Are Women, American Law and Economics Review, 2000
    (Συγκριτική ανάλυση παραγόντων που επηρεάζουν τη γονική μέριμνα.)

17. Kelly J. B., Children’s Living Arrangements Following Separation and Divorce: Insights from Empirical and Clinical Research, Family Process, 2007
    (Μελέτη για τη συνεπιμέλεια και τις επιπτώσεις στα παιδιά.)

18. European Parliament, Shared Parenting After Divorce in Europe, Study for the JURI Committee, 2017
    (Συγκριτική παρουσίαση νομικών πλαισίων συνεπιμέλειας στις χώρες της Ε.Ε.)