Ιστορική ανατροπή για ΗΠΑ – Το δόγμα Trump ακυρώνει οριστικά τα Σχέδια Marshall – Δέος για τη Realpolitik, πείραμα στην Ουκρανία

Καθώς ο κόσμος περιμένει με ανυπομονησία το ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump για τον τερματισμό του τριετούς πολέμου στην Ουκρανία, γίνεται ολοένα και πιο εμφανές από τα τελευταία σχόλιά του πως όποιο κι αν είναι το πλάνο, εισάγει μια αξιοσημείωτη αλλαγή στην παραδοσιακή αμερικανική εξωτερική πολιτική για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Ο Trump είναι αρκετά εμφατικός ότι από εδώ και πέρα, η υποστήριξη της Ουάσιγκτον για οποιαδήποτε χώρα θα είναι υπό όρους.
Καμία αμερικανική στρατιωτική ή οικονομική βοήθεια δεν πρόκειται να είναι μονόδρομη.
Ο αποδέκτης της βοήθειας, ακόμη κι αν είναι σύμμαχος ή εταίρος, πρέπει να συμβάλει στην ασφάλεια, την οικονομική ανθεκτικότητα ή τη βιομηχανική ευμάρεια των ΗΠΑ.
Κάθε βοήθεια θα πρέπει να ωφελεί τον στόχο του MAGA (Make America Great Again – Κάνουμε την Αμερική Μεγάλη Ξανά)
Για αυτόν τον λόγο, οι σχέσεις της Ουάσιγκτον με τον υπόλοιπο κόσμο θα είναι όλο και περισσότερο συναλλακτικές παρά βασισμένες στις λεγόμενες αξίες.

Ανταλλάγματα για κάθε βοήθεια των ΗΠΑ – Πείραμα στην Ουκρανία

Σύμφωνα με αυτήν την αρχή, εάν ο Trump πρόκειται να βοηθήσει την Ουκρανία για την επιβίωσή της, τότε το Κίεβο πρέπει να επενδύσει στο μέλλον της Αμερικής επιτρέποντας την πρόσβαση στα πολύτιμα ορυκτά της ζωτικής σημασίας για τις βιομηχανίες άμυνας και υψηλής τεχνολογίας των ΗΠΑ.
Ο Trump ήταν ξεκάθαρος μεταφέροντας ένα μήνυμα στην Ουκρανία ότι δεν μοιάζει με τον προκάτοχό του, Joe Biden, ο οποίος της παρείχε άνευ όρων περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων 65,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε στρατιωτική βοήθεια από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στη χώρα τον Φεβρουάριο του 2022.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο στις 3 Φεβρουαρίου 2025, ο Trump ξεκαθάρισε ότι θέλει ανταλλάγματα από την Ουκρανία για την υποστήριξη της Ουάσινγκτον ύψους «σχεδόν 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων».
«Λέμε στην Ουκρανία ότι έχει πολύ πολύτιμες σπάνιες γαίες», είπε, προσθέτοντας, «προσπαθούμε να κάνουμε μια συμφωνία με την Ουκρανία όπου θα εξασφαλίσουν αυτό που τους δίνουμε με τις σπάνιες γαίες τους και άλλα πράγματα».
Τα ορυκτά σπάνιων γαιών για τα οποία μίλησε ο πρόεδρος Trump αναφέρονται σε μια ομάδα 17 στοιχείων με μοναδικές μαγνητικές και ηλεκτροχημικές ιδιότητες.
Χρησιμοποιούνται σε πολλά σύγχρονα προϊόντα, από smartphone έως υπολογιστές, μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, ενεργειακή τεχνολογία αιχμής, πυραύλους και φάρμακα για τη θεραπεία του καρκίνου.
Αυτή τη στιγμή, οι ΗΠΑ εισάγουν τα περισσότερα από αυτά από την Κίνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ουκρανία έχει 22 από αυτά τα 50 κρίσιμα υλικά.
Η χώρα είναι ιδιαίτερα πλούσια σε γραφίτη, λίθιο, τιτάνιο, βηρύλλιο και ουράνιο.

Στο στόχαστρο του Trump πάντα η Κίνα

Σε μια αξιολόγηση του 2024, το Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών υπολόγισε ότι υπήρχαν 110 εκατομμύρια τόνοι κοιτασμάτων σπάνιων γαιών παγκοσμίως, εξ αυτών 44 εκατομμυρίων στην Κίνα – μακράν τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο – ακολουθούμενη από τη Βραζιλία με 22 εκατομμύρια τόνους, το Βιετνάμ με 21 εκατομμύρια τόνους, τη Ρωσία με 10 εκατομμύρια τόνους και την Ινδία με 7 εκατομμύρια τόνους.
Ωστόσο, η εξόρυξή τους δεν είναι εύκολη καθώς απαιτεί μεγάλη χημική χρήση, με αποτέλεσμα τεράστιες ποσότητες τοξικών αποβλήτων να προκαλούν σοβαρή περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Επιπλέον, καθώς αυτά βρίσκονται σε μικρές συγκεντρώσεις μεταλλεύματος, μεγάλες ποσότητες πετρώματος πρέπει να υποστούν επεξεργασία για να παραχθεί το εξευγενισμένο προϊόν, συχνά σε μορφή σκόνης.

Εάν η Κίνα έχει πάρει το προβάδισμα σε αυτόν τον τομέα, δύο λόγοι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί.
Πρώτον λόγω του πολιτικού της συστήματος, η αυστηρή περιβαλλοντική εποπτεία που απαιτείται στις δυτικές χώρες όσον αφορά τις εργασίες εξόρυξης και διύλισης δεν αποτελεί μείζον ζήτημα.
Δεύτερον, η Κίνα διαθέτει μεγάλο αριθμό διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, ένα εμπόδιο για εταιρείες σε άλλες χώρες που ελπίζουν να ξεκινήσουν επεξεργασία σπάνιων γαιών μεγάλης κλίμακας.
Επομένως, δεν είναι περίεργο γιατί πολλές εταιρείες βρίσκουν φθηνότερο να αποστέλλουν το μη επεξεργασμένο μετάλλευμά τους στην Κίνα για διύλιση, ενισχύοντας περαιτέρω την εξάρτηση του κόσμου από το Πεκίνο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η μείωση της εξάρτησης από την Κίνα στην εφοδιαστική αλυσίδα των σπάνιων γαιών γίνεται όλο και περισσότερο παγκόσμια επιτακτική ανάγκη, υποστηρίζουν οι Eurasian Times.

Θέλει να μειώσει την εξάρτηση των ΗΠΑ

Επομένως, η εστίαση του Trump στα ορυκτά αποθέματα της Ουκρανίας είναι αρκετά κατανοητή. Η εξασφάλιση μιας εναλλακτικής πηγής μέσω της Ουκρανίας μειώνει την αμερικανική εξάρτηση από ένα αντίπαλο καθεστώς.
Κατά κάποιο τρόπο, πλήττει επίσης τη Ρωσία, έναν άλλο αντίπαλο που κυριαρχεί στην παραγωγή ορυκτών κρίσιμης σημασίας.
Παρεμπιπτόντως, η παρούσα ηγεσία στην Ουκρανία καλωσόρισε τις ιδέες του Trump.
Το σκεπτικό της είναι ότι αναπτύσσοντας τα κρίσιμα ορυκτά της με την αμερικανική βοήθεια, η Ουκρανία εξασφαλίζει μια ζωτικής σημασίας ροή εσόδων.
Αυτό είναι κρίσιμο γιατί η χώρα θα αντιμετωπίσει μια τεράστια προσπάθεια ανοικοδόμησης όταν τελειώσει ο πόλεμος.
Έτσι, ο Trump θα βοηθήσει τη μεταπολεμική οικονομική ανάκαμψη της Ουκρανίας.
«Συνολικά, αυτό είναι ένα θετικό μήνυμα», λέει ο Oleksandr Merezhko, επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων στο ουκρανικό κοινοβούλιο.
«Νομίζω ότι ο Trump έχει αρχίσει να καταλαβαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος οι στρατηγικοί πόροι της Ουκρανίας, εάν δεν βοηθηθούν, να καταλήξουν στα χέρια αυταρχικών καθεστώτων.
Και όχι μόνο της Ρωσίας, αλλά και του στρατηγικού εταίρου της, της Κίνας».
Ακόμη και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky έχει δηλώσει ότι είναι ανοιχτός στο υπό όρους σχέδιο του Trump.
«Η Ουκρανία eείναι ανοιχτή σε επενδύσεις από εταίρους που μας βοηθούν να υπερασπιστούμε τη γη μας και να απωθήσουμε τον εχθρό με τα όπλα, την παρουσία τους και τα πακέτα κυρώσεων. Και αυτό είναι απολύτως δίκαιο» δήλωσε ο Zelensky.
Ο παράνομος πρόεδρος της Ουκρανίας είπε ότι έχει προηγουμένως συζητήσει το θέμα με τον Trump κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο 2024.
Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόβλημα.
Πολλοί από τους πόρους ή τα ορυκτά που θέλει ο Trump από την Ουκρανία συγκεντρώνονται στα ανατολικά και νότια της χώρας, μάλιστα σε ποσοστό άνω του 70%.
Αλλά αυτές είναι οι ίδιες οι περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από τον πόλεμο και η συντριπτική τους πλειονότητα ελέγχονται από τη Ρωσία.
Και εκεί θα δοκιμαστεί σκληρά η Realpolitik του Trump.

Ο Charlton Allen, πρώην διευθύνων σύμβουλος και διευθυντής της Βιομηχανικής Επιτροπής της Βόρειας Καρολίνας υποστηρίζει ότι η αλλαγή του Trump σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας διπλωματικής προσέγγισης, όπου η υποστήριξη των ΗΠΑ παρέχεται με σαφείς όρους και όχι ως δώρο ανοιχτού τύπου.
Είναι το τέλος της «Εξωτερικής βοήθειας χωρίς όρους».
Όπως λέει, «για δεκαετίες, η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ακολουθούσε ένα πρότυπο Σχεδίου Marshall, αντιμετωπίζοντας τη βοήθεια ως μονόδρομη πράξη καλής θέλησης και αναμένοντας μικρή απόδοση πέρα από διπλωματικές ανταποδόσεις,.
Η προσέγγιση του Trump ανατρέπει αυτό το μοντέλο.
Οι επενδύσεις δισεκατομμυρίων των ΗΠΑ σε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια πρέπει να αποφέρουν στρατηγικά πλεονεκτήματα – τόσο στην τρέχουσα σύγκρουση όσο και στη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και οικονομική ανθεκτικότητα της Αμερικής».
Οι υποστηρικτές της «Realpolitik» του Trump στις ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την Ουκρανία ως μία στρατηγική επένδυση και όχι ως λευκή επιταγή.
Αυτό που είναι σημαντικό για τον Trump είναι τα συμφέροντα της Αμερικής.
Όπως υποστηρίζει ο Allen, «Αυτό το Δόγμα Trump είναι η Realpolitik του 21ου αιώνα— σε έναν κόσμο όπου η οικονομική ισχύς είναι τόσο ζωτική όσο και η στρατιωτική.
Συνδέοντας τη βοήθεια με την πρόσβαση στα αναξιοποίητα αποθέματα της Ουκρανίας σε στοιχεία σπάνιων γαιών και τα γνωστά κοιτάσματα κρίσιμων ορυκτών, η στρατηγική του Trump διασφαλίζει ότι οι δεσμεύσεις των ΗΠΑ εξυπηρετούν απτά εθνικά συμφέροντα και όχι αόριστες υποσχέσεις καλής θέλησης.