Γιατί ο Ν.Τραμπ ζήτησε την απόκτηση της Γροιλανδίας και της Διώρυγας του Παναμά και την ενσωμάτωση στις ΗΠΑ του Καναδά

Το «The Conversation», εξηγεί τους λόγους για τους οποίους ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ν.Τραμπ, ζητάει την απόκτηση της Γροιλανδίας και της Διώρυγας του Παναμά όπως και την ενσωμάτωση του Καναδά στην αμερικανική επικράτεια.

Πρώτον, ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που επικαλείται την ιδέα να αγοράσει τη Γροιλανδία.

Η ιδέα προτάθηκε για πρώτη φορά το 1868 (από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ William H. Seward) και εμφανίστηκε σε εύλογα τακτά χρονικά διαστήματα στη συνέχεια.

Το 1946 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν έκανε μια επίσημη προσφορά 100 εκατομμυρίων δολαρίων (1 δισεκατομμύριο δολάρια ή 812 εκατομμύρια λίρες σήμερα).

Και υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μια τέτοια συμφωνία μπορεί να έχει νόημα για τις ΗΠΑ, μεταξύ αυτών ο εξαιρετικός ορυκτός πλούτος της Γροιλανδίας και η στρατηγική της θέση.

Οι ίδιοι οι Γροιλανδοί διερευνούν επιλογές για ανεξαρτησία από τη Δανία.

Και εν πάση περιπτώσει, η Δανία –με την οποία η Γροιλανδία έχει συμφωνία εσωτερικής διακυβέρνησης από το 1979– είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ.

Επί του παρόντος, δεδομένης της γεωπολιτικής κατάστασης, η πιο λογική προσέγγιση είναι αυτή που δεν υπονομεύει τη συμμαχία.

Το άλλο (μάλλον μικρότερο αλλά όχι λιγότερο στρατηγικά ζωτικής σημασίας) κομμάτι γης στο οποίο ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει το βλέμμα του είναι η Διώρυγα του Παναμά, την οποία ο Τραμπ λέει ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται για οικονομική ασφάλεια.

Ο Κάρτερ ήταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ που προήδρευσε στη συμφωνία του 1977 που έδωσε στον Παναμά την ιδιοκτησία του καναλιού .

Η κατασκευή της διώρυγας του Παναμά μήκους 82 χιλιομέτρων κόστισε 13 δισεκατομμύρια δολάρια και 4.600 ζωές Αμερικανών. 

Ο Τραμπ αναφέρει ότι το κανάλι δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε παραδοθεί στον Παναμά και τώρα το «διαχειρίζεται η Κίνα».

Όμως, όπως επισημαίνει ο Misra, δύο από τα λιμάνια στα δύο άκρα του καναλιού λειτουργούν από την εταιρεία Hutchison Whampoa με έδρα το Χονγκ Κονγκ, το ίδιο το κανάλι ανήκει και λειτουργεί από μια ανεξάρτητη κυβερνητική υπηρεσία, την Αρχή της Διώρυγας του Παναμά.

Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης του Κάρτερ, οι ΗΠΑ δεν μπορούν νόμιμα να πάρουν τον έλεγχο του καναλιού.

Σημειώνεται ότι αμερικανικές δυνάμεις, υπό την καθοδήγηση του τότε προέδρου Τζορτζ Μπους, εισέβαλαν στον Παναμά και ανέτρεψαν τον πρόεδρο Μανουέλ Νοριέγκα το 1990 σε αυτό που ονόμασε «Επιχείρηση Just Cause».

Όμως, όπως σημειώνει ο Misra, μια ακόμη απόπειρα βίαιης επέμβασης στη Λατινική Αμερική θα ήταν πιθανό να υπονομεύσει σοβαρά τη θέση των ΗΠΑ σε μια περιοχή που θα μπορούσε, αντ’ αυτού, να στραφεί προς την Κίνα, τη Ρωσία ή το Ιράν για συμμαχίες.

Έτσι, ενώ ο Τραμπ μπορεί να μην «απέκλεισε» την αποστολή πεζοναυτών για να καταλάβει το κανάλι, ο Μίσρα πιστεύει ότι αυτό το ενδεχόμενο είναι εξαιρετικά απίθανο.

Ο Jose Caballero οικονομολόγος στο Διεθνές Ινστιτούτο Ανάπτυξης Διαχείρισης (IMD), γράφει ότι, το εμπόριο μεταξύ της Κίνας και της περιοχής έχει αυξηθεί από 18 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε 500 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2023.

Και, τους δύο πρώτους μήνες του 2024, οι εξαγωγές της Κίνας στη Λατινική Αμερική αυξήθηκαν κατά 20,6%. «Η Κίνα είναι σίγουρα έτοιμη να οικοδομήσει τις συνεργασίες της στην περιοχή εάν και όταν προκύψουν ευκαιρίες», πιστεύει ο Caballero.

Σύμφωνα με το World Factbook της CIA, η επικράτεια της Γροιλανδίας καλύπτει ελαφρώς περισσότερα από 2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα – αυτό την καθιστά μεγαλύτερη από το Μεξικό – το μεγαλύτερο μέρος των οποίων καλύπτεται από πάγο. Επιπλέον, με σχεδόν 60.000 κατοίκους, ο πληθυσμός της είναι εντυπωσιακά μικρός… ανέρχεται σχεδόν στο μισό από εκείνο του Μπέρκλεϊ, μιας κολεγιακής πόλης της Καλιφόρνια.

Επιπλέον, δεδομένου ότι η οικονομία της Γροιλανδίας είναι ελάχιστα διαφοροποιημένη, εξαρτάται κυρίως από πρωτογενείς δραστηριότητες όπως η αλιεία.

Όσον αφορά το ΑΕΠ, η Γροιλανδία βρίσκεται πίσω από το Τατζικιστάν, το Σουρινάμ, το Μαυροβούνιο, τα Μπαρμπάντος, την Αρούμπα και την Γουιάνα.

Με άλλα λόγια, η Γροιλανδία απέχει πολύ από το να είναι οικονομικά αυτάρκης χώρα.

Η στενή εγγύτητα της Γροιλανδίας με τη Βόρεια Αμερική, τη Σκανδιναβία και την Αρκτική είναι γεωστρατηγικά σημαντική.

Στην πραγματικότητα, η Γροιλανδία ήταν το πρώτο νησί του αμερικανικού ημισφαιρίου που κατοικήθηκε από Ευρωπαίους αποικιστές (Νορβηγοί ναυτικοί), αρκετούς αιώνες πριν φτάσει ο Κολόμβος στην Καραϊβική Θάλασσα το 1492.

Ωστόσο, η δημιουργία μιας ουσιαστικής μόνιμης παρουσίας στη Γροιλανδία είναι εμφανώς δύσκολη.

Η βαριά τούνδρα είναι ένα από τα πιο εχθρικά μέρη του πλανήτη για την ανθρώπινη επιβίωση, πόσο μάλλον για την οικονομική ανάπτυξη ή τις συμβατικές στρατιωτικές δραστηριότητες.

Είναι απλά αδύνατο να ζεις κάτω από τόσο σκληρές συνθήκες χωρίς θέρμανση, αξιόπιστες προμήθειες και ειδικό εξοπλισμό. Επίσης, η έλλειψη ζωτικής σημασίας υποδομής του νησιού αντιπροσωπεύει μια τρομερή διαρθρωτική πρόκληση.

Ωστόσο, το λιώσιμο των πολικών στρωμάτων πάγου θα μπορούσε να αλλάξει το παιχνίδι.

Εάν αυτή η μακροπρόθεσμη τάση επιταχυνθεί στο άμεσο μέλλον, τότε θα ήταν εφικτό να αξιοποιήσουν οι Αμερικανοί τα πλούσια κοιτάσματα ορυκτών της Γροιλανδίας.

Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, αυτοί οι πόροι περιλαμβάνουν σιδηρούχα μέταλλα, ουράνιο και στοιχεία σπάνιων γαιών, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για αρκετούς βασικούς παραγωγικούς τομείς της λεγόμενης «Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης» και – ίσως το πιο σημαντικό – επίσης για την κατασκευή στρατιωτικών υψηλής τεχνολογίας υλικό όπως λέιζερ, ναυτικά συστήματα σόναρ, πυρηνικά όπλα, κατευθυνόμενοι πύραυλοι, ραντάρ, δορυφορικές επικοινωνίες, προηγμένος οπτικός εξοπλισμός και μαχητικά αεροσκάφη.

Πρέπει να τονιστεί ότι, για λόγους που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια, η Ουάσιγκτον ενδιαφέρεται να διαφοροποιήσει την προσφορά της σε στοιχεία σπάνιων γαιών, προκειμένου να μην εξαρτάται δυσανάλογα από την Κίνα, τον κορυφαίο παραγωγό αυτών των ορυκτών πόρων στον κόσμο.

Με βάση αυτό το γεγονός, η απόκτηση της Γροιλανδίας – ως ενδεχόμενης εναλλακτικής πηγής των εν λόγω πόρων – έχει πολύ νόημα.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ έχουν στην Γροιλανδία στρατιωτική βάση εκεί, αν είναι μικρής κλίμακας.

Αρχικά χτισμένη τη δεκαετία του 1940, η αεροπορική βάση Thule – που πήρε το όνομά της από μια μυθική γη που υποτίθεται ότι βρίσκεται στις βορειότερες γωνιές του γνωστού κόσμου – εμπλέκεται σε καθήκοντα αεροδιαστημικής επιτήρησης και στη λειτουργία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης.

Έτσι, αποτελεί σημαντικό συστατικό τόσο της Διοίκησης Αεροδιαστημικής Άμυνας της Βόρειας Αμερικής (NORAD) όσο και της Διαστημικής Διοίκησης της Αεροπορίας.

Επιπλέον, ο στρατός των ΗΠΑ διαθέτει επίσης έναν μονάδες επιστημονικών ερευνητικών κέντρων στη Γροιλανδία.

Σε ότι αφορά τον Καναδά, μια ενωμένη κατά κάποιο τρόπο Βόρεια Αμερική θα ήταν μία πολύ μεγάλη δύναμη για κάθε επίδοξο αντίπαλο.

«Απαλλαγείτε από αυτήν την τεχνητά τραβηγμένη γραμμή», δήλωσε ο Trump, «και ρίξτε μια ματιά σε αυτό που μοιάζει, και θα ήταν επίσης πολύ καλύτερο για την εθνική ασφάλεια.
Μην ξεχνάτε, προστατεύουμε τον Καναδά».

Ο Trump έχει επίσης ανακοινώσει ένα «Made in America», σχέδιο φοροαπαλλαγών για επενδύσεις στις ΗΠΑ και μια «Χρυσή Εποχή της Αμερικής» εφόσον ενταχθεί και ο Καναδάς.