Δημόσια Επιστολή: Η Συστηματική Απουσία του Πατέρα από τις Πολιτικές για το Δημογραφικό και την Οικογένεια

Στις παρακάτω κρατικές εκθέσεις και μελέτες, εντοπίζεται ένα σταθερό μοτίβο υποτίμησης ή πλήρους αποσιώπησης του ρόλου του πατέρα, με πολλές να υιοθετούν ή να αναπαράγουν μεροληπτικές οπτικές, οι οποίες όχι μόνο αγνοούν την πατρική συμβολή αλλά και ενισχύουν τον στιγματισμό και την περιθωριοποίησή του:

• Στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό (2025–2035) (πηγή), δεν γίνεται καμία ουσιαστική αναφορά στον πατέρα ως ενεργό γονέα. Αντιθέτως, η έννοια της φροντίδας και της γονεϊκότητας ταυτίζεται αποκλειστικά με τη μητέρα, παρακάμπτοντας πλήρως την ανάγκη στήριξης της πατρικής παρουσίας στην οικογένεια.
• Το δελτίο τύπου του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για την οικογενειακή βία (15/03/2025) (πηγή) παρουσιάζει τη βία αποκλειστικά με θύματα τις γυναίκες, χωρίς να αναγνωρίζει την ύπαρξη αντρών-θυμάτων ή τις καταστροφικές συνέπειες των ψευδών καταγγελιών. Η αποσιώπηση της μη δηλωμένης βίας κατά των πατέρων, κυρίως σε περιπτώσεις οικογενειακών διαφορών, συνιστά σοβαρή θεσμική στρέβλωση.
• Η Έκθεση του ΙΕΠ για την Ισότητα των Φύλων στην Εκπαίδευση (Οκτώβριος 2024) (πηγή) εστιάζει μόνο στη γυναικεία ενδυνάμωση, χωρίς καμία πρόνοια για την εκπαιδευτική καθοδήγηση των αγοριών ή την παρουσία πατρικών προτύπων στο σχολείο. Η απουσία του πατέρα ως μορφή αναφοράς εντείνει την ανισορροπία στα πρότυπα που καλλιεργούνται.
• Η Μελέτη του ΚΕΘΙ για την Πατρική Συμμετοχή (Σεπτέμβριος 2024) (πηγή) διατηρεί έναν τυπικά “ουδέτερο” τόνο, αλλά στην πράξη η έμφαση παραμένει στην μητρότητα. Οι αναφορές στην πατρική παρουσία είναι αποσπασματικές και δεν συνοδεύονται από θεσμικές ή πολιτικές προτάσεις ουσίας.
• Η Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για το δημογραφικό και την εργασία (2024) (πηγή) αναλύει τις εργασιακές συνέπειες του δημογραφικού χωρίς να λαμβάνει υπόψη τον πατέρα ως εργαζόμενο και φροντιστή. Η έλλειψη στοιχείων για την επιρροή της πατρικής ευθύνης στην απασχόληση των ανδρών ενισχύει την αόρατη εργασία τους στο πλαίσιο της οικογένειας.
• Η Έκθεση του ΚΕΠΕ για τη συρρίκνωση της απασχόλησης στις ηλικίες 30–40 ετών (2024) (πηγή) διαπιστώνει προβλήματα στις παραγωγικές ηλικίες, αλλά αποφεύγει κάθε αναφορά στις επιπτώσεις των διαζυγίων, της γονικής αποξένωσης ή της υποχρεωτικής απομάκρυνσης πατέρων από τα παιδιά τους λόγω θεσμικής ασυμμετρίας.

•  η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό την Ursula von der Leyen για την ενίσχυση της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των παιδιών στην ΕΕ (COM(2022) 212 final) εστιάζει στην ενδυνάμωση των μητέρων, τη θωράκιση από τη βία κατά των γυναικών, και την καταπολέμηση στερεοτύπων, χωρίς καμία ουσιαστική αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης του ρόλου των πατέρων ως ισότιμων φροντιστών ή στη φωνή των ανδρών εντός της οικογένειας. Oύτε ως προς τα ίδια σημεία στην προστασία του αγοριού. Η αποσιώπηση των πατρικών δικαιωμάτων αποτελεί θεσμική αποτυχία, που εδραιώνει την άνιση αντιμετώπιση των φύλων με νέα εκτεταμένη και απαράδεκτη μορφή θεσμικού μισανδρισμού.

  Το κοινό υπόβαθρο όλων αυτών των δράσεων και εκθέσεων αναδεικνύει μια συνεχιζόμενη παραγνώριση, ενοχοποίηση ή και εχθρότητα απέναντι στον πατέρα και τον άνδρα σε θεσμικό επίπεδο. Όχι μόνο δεν προβάλλεται ο πατρικός ρόλος ως πρότυπο, αλλά ούτε προστατεύεται — δημιουργώντας ένα κενό πολιτικής που επιτρέπει την εξάπλωση της γονικής αποξένωσης και των ψευδών καταγγελιών ως εργαλείων εξουσίας σε διαπροσωπικά και δικαστικά πλαίσια.

   

• το Εθνικό Συμβούλιο Ισοτητας των Φύλου (ΕΣΔΙΦ), με αποστολή τη χάραξη εθνικής στρατηγικής για τη δημόσια υγεία με βάση το φύλο, στις δημόσιες τοποθετήσεις και δράσεις του από το 2021 μέχρι σήμερα δεν έχει προτείνει ή προωθήσει ούτε ένα πλαίσιο πρόληψης ή υποστήριξης της ψυχικής και κοινωνικής υγείας των ανδρών και των πατέρων, ενώ επανειλημμένα επαναλαμβάνει μόνο γυναικοκεντρικές οπτικές. Η σιωπή απέναντι στην πατρική απώλεια, στην κοινωνική απομόνωση μετά από διαζύγιο και στην κατάρρευση της αρρενωπότητας ως θετικού προτύπου είναι ενδεικτική μιας συστημικής παράλειψης, θεσμικού ρατσισμού και σεξισμού.

Η απουσία στοιχείων για ψευδείς καταγγελίες και μη αναγνωρισμένη βία κατά πατέρων —όπως ψυχολογική αποκοπή, οικονομικός στραγγαλισμός ή δικαστικές κακοποιήσεις— συνιστά μια σοβαρή παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και εγείρει ζήτημα έλλειψης αντικειμενικής θεώρησης της γονεϊκότητας από τα θεσμικά όργανα. Οι πολιτικές αυτές διαιωνίζουν το στίγμα προς τον πατέρα και συντηρούν ένα καθεστώς μονομερούς αντίληψης περί θυματοποίησης, αποσιωπώντας τον ρόλο του άνδρα ως θύμα.