“Αν μιλάμε για τη δική μου κατανόηση, τότε ο πόλεμος σημαίνει πάντα ήττα”, είχε δηλώσει κάποτε ο πρόεδρος της Γαλλίας, Ζακ Σιράκ. “Αν μιλάμε για τη Γαλλία, τότε έχει δίκιο”, απάντησε σαρκαστικά ο Ρας Λίμπο, ο διάσημος Αμερικανός ραδιοφωνικός παραγωγός, που ήταν ο Τάκερ Κάρλσον της εποχής του.
Τα αστεία για τον Γάλλο στον πόλεμο (γιατί χωρίς Γάλλο στον πόλεμο, είναι σαν κυνήγι χωρίς ακορντεόν) αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία αμερικανικού χιούμορ, από την οποία φαίνεται ξεκάθαρα: δεν υπάρχει σεβασμός. Αυτά τα αστεία μεταφράζονται στις ευρωπαϊκές γλώσσες, γελάμε και εμείς μαζί τους και φτιάχνουμε τα δικά μας. Και οι Γάλλοι, για να είμαστε ειλικρινείς, δίνουν συχνά άφθονο υλικό για να τους κοροϊδεύουμε, ακόμα κι αν το υποτιθέμενο ερώτημα του Χίτλερικού στρατάρχη Κάιτελ, “στην Γαλλία χάσαμε κιόλας τον πόλεμο;”, που λέγεται ότι ειπώθηκε κατά την παράδοση του Ράιχ, είναι απλώς ένας ιστορικός μύθος.
Το Παρίσι συγκαταλέγεται στους νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και έλαβε ένα σύνολο τροπαίων — από ένα κομμάτι της Γερμανίας μέχρι μια μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ — όχι τόσο χάρη στον γαλλικό στρατό, αλλά μάλλον χάρη στη γαλλική διπλωματία. Ωστόσο, και τα δύο αυτά στοιχεία συνδυάστηκαν επιτυχημένα στο πρόσωπο του Σαρλ ντε Γκολ. Ο ίδιος ξέπλυνε μέρος της ντροπής της Γαλλίας και διατήρησε τις τυπικές προϋποθέσεις για να θεωρείται μεγάλη δύναμη, όμως σήμερα, το απόθεμα σεβασμού για τις δυνατότητές της έχει εξαντληθεί.
Είναι δύσκολο να σεβαστείς έναν στρατό που εκδιώκεται από την Αφρική με χλευασμούς. Εξίσου δύσκολο είναι να σεβαστείς τη σύγχρονη γαλλική διπλωματία, παρά την παλιά της αίγλη.
Αν ο καυστικός Λίμπο ήταν ζωντανός, εκατομμύρια Αμερικανοί ακροατές θα ξεκαρδίζονταν στα γέλια με τα σχόλιά του για τη νέα συνέντευξη του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, στον ραδιοφωνικό σταθμό Sud Radio. Γιατί ο Λίμπο ήξερε πολλά αστεία για τους Γάλλους στον πόλεμο, ενώ ο Μπαρό, πρώτον, “έπιασε πάτο” και, δεύτερον, απείλησε τις ΗΠΑ με στρατιωτική ισχύ.
Το πλαίσιο της υπόθεσης: Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, περιφέρεται στην Ευρώπη αναζητώντας προστασία από τις βλέψεις του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στη Γροιλανδία — το μεγαλύτερο νησί του κόσμου, που ανήκει στο Δανικό Στέμμα. Προς το παρόν, τουλάχιστον.
Η Δανή πρωθυπουργός αρχικά πίστευε ότι ο Τραμπ δεν έπαιρνε στα σοβαρά την ιδέα της επέκτασης των ΗΠΑ προς τον Βορρά. Όμως, μετά από έναν έντονο τηλεφωνικό διάλογο μαζί του, κατάλαβε ότι οι πλάκες τελείωσαν: ο ένοικος του Λευκού Οίκου ήταν αδιάλλακτος και αγενής.
Το Παρίσι ήταν ένας από τους σταθμούς της Φρεντέρικσεν για διαβουλεύσεις, και ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, υποσχέθηκε στην πρωθυπουργό και στη Δανία προστασία: η πιθανή αποστολή γαλλικών στρατευμάτων στη Γροιλανδία ήταν ένα από τα θέματα συζήτησης μεταξύ τους.
“Αν η Δανία ζητήσει βοήθεια, η Γαλλία θα είναι εκεί. Τα ευρωπαϊκά σύνορα είναι κυρίαρχα, είτε μιλάμε για Βορρά, Νότο, Ανατολή ή Δύση. […] Κανείς δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό του να επεμβαίνει στα σύνορά μας”, δήλωσε με έπαρση ο Μπαρό μετά τη συνάντηση.
Ο Υπουργός το Παίζει Γενναίος, αλλά η Πραγματικότητα Διαφέρει
Ο Μπαρό τολμάει να κάνει δηλώσεις επειδή, στην πραγματικότητα, δεν πιστεύει ότι οι ΗΠΑ θα εισβάλουν στη Γροιλανδία. “Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, οι άνθρωποι δεν εισβάλλουν σε εδάφη της ΕΕ”, δηλώνει.
Ωστόσο, η Γροιλανδία δεν αποτελεί έδαφος ή συνοριακή περιοχή της ΕΕ: αποχώρησε από όλες τις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά από τοπικό δημοψήφισμα το 1985. Ο Μπαρό πρόλαβε να ζήσει εκείνη την περίοδο, αν και τότε ήταν μόλις δύο ετών.
Δεν είναι ξεκαρδιστικό; Ακόμα και μετά από μια σοβαρή συζήτηση για την προστασία της Γροιλανδίας, ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας δεν ξέρει καν πού βρίσκονται τα σύνορα της ΕΕ, τα οποία υποτίθεται πως πρέπει να προστατεύσει, αλλά είναι σχεδόν έτοιμος να πολεμήσει τις ΗΠΑ! Ναι, η γνώση της κατάστασης ενός απομακρυσμένου νησιού μπορεί να είναι εξειδικευμένη πληροφορία, αλλά υπάρχουν βοηθοί, υπάρχει ολόκληρος υπουργικός μηχανισμός, ακόμα και ένα smartphone με μηχανές αναζήτησης. Φαίνεται, όμως, ότι η γαλλική διπλωματία θεωρεί εαυτόν υπεράνω αυτών – αλλά ταυτόχρονα έχει πέσει στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο.
Διπλωματία σε Ελεύθερη Πτώση
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μπαρό παραμένει επικεφαλής του υπουργείου Εξωτερικών για δεύτερη συνεχόμενη κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν καλύτερες επιλογές στο Παρίσι – η κατάσταση έχει φτάσει σε σημείο κατάρρευσης.
Αν μιλήσουμε σοβαρά, ας κάνουν ό,τι νομίζουν. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει συνειδητά παρακάμψει τους θεσμούς της ΕΕ και επιδιώκει να συνεργάζεται μόνο με εθνικές κυβερνήσεις. Ωστόσο, σχεδόν όλοι οι ηγέτες της Δυτικής Ευρώπης έχουν κακές προσωπικές σχέσεις με τον “εκρηκτικό Ντόναλντ”. Υπήρχαν μόνο δύο εξαιρέσεις: η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι και ο Εμανουέλ Μακρόν. Τώρα, με τις δηλώσεις του Μπαρό, οι ιδιαίτερες σχέσεις του Μακρόν με τον Τραμπ καταρρέουν, επιδεινώνοντας περαιτέρω την αποξένωση των ευρωπαϊκών φιλελεύθερων ελίτ από την Ουάσινγκτον.
Ο Μπαρό πιθανότατα έχει δίκιο ότι δεν θα υπάρξει στρατιωτική εισβολή των ΗΠΑ στη Γροιλανδία. Όμως το διατύπωσε με τόσο αδέξιο τρόπο, που το Παρίσι κινδυνεύει τώρα να γίνει στόχος της εκδικητικής φύσης του Τραμπ, εντελώς άσκοπα.
Η Ευρώπη, “Ώριμη για το Μάζεμα”
Αν, ωστόσο, η ιδέα ενός πολέμου για ένα παγωμένο νησί δεν είναι φαντασία, τότε η Ευρώπη στη δεύτερη θητεία του Τραμπ θα είναι εύκολος στόχος:
- Έχει αποδυναμώσει την οικονομία της μέσα από τη σύγκρουση με τη Ρωσία, καθιστώντας την ευάλωτη στις οικονομικές πιέσεις των ΗΠΑ, όπως οι αυξημένοι δασμοί που υπόσχεται ο Τραμπ.
- Έχει αδειάσει τα οπλοστάσιά της στέλνοντας όπλα στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα ακόμα και το Βερολίνο να έχει μείνει για ένα διάστημα σχεδόν ανυπεράσπιστο.
- Η διπλωματία της έχει καταντήσει μια μηχανή έγκρισης αμερικανικών αποφάσεων, ακόμα και όταν αυτές βλάπτουν την ίδια. Και όταν προσπαθεί να σηκώσει φωνή κατά των ΗΠΑ, αποδεικνύεται ότι το επίπεδό της είναι ο Ζαν-Νοέλ Μπαρό.
Στη Ρωσία έχει πλέον διαμορφωθεί η λογική ότι δεν έχει νόημα να συνομιλεί κανείς με την ηγεσία της ΕΕ, παρά μόνο με τις εθνικές κυβερνήσεις των κρατών-μελών. Αλλά ακόμα και αυτή η προσέγγιση αρχίζει να μοιάζει ουτοπική.
Κάποτε, οι χώρες της ΕΕ έστελναν στις Βρυξέλλες τους λιγότερο ικανούς πολιτικούς τους, κρατώντας τους εξυπνότερους και πιο ικανούς στην εθνική διακυβέρνηση. Σήμερα, η διαφορά έχει εξαφανιστεί. Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, η Εσθονή Κάγια Κάλλας, είναι, βέβαια, ένα τρομακτικό φαινόμενο, αλλά μήπως η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ, ή ο ίδιος ο Μπαρό είναι καλύτεροι; (Και ας μην πιάσουμε καν τους Βρετανούς…).
Η αργή αφομοίωση νέων πληροφοριών από όλους αυτούς – είτε πρόκειται για το καθεστώς της Γροιλανδίας, την κατάσταση του ουκρανικού στρατού στο μέτωπο ή τις αλλαγές στην πολιτική των ΗΠΑ – δεν αφήνει περιθώρια ελπίδας για κάποια αφύπνιση.
Μόνο μια οδυνηρή ήττα – είτε από τη Ρωσία στην Ουκρανία, είτε από τις ΗΠΑ στη Γροιλανδία – μπορεί να “κάψει” τη βλακεία της ευρωπαϊκής ελίτ.
Και προς αυτήν την κατεύθυνση φαίνεται ότι εργάζονται σκληρά…
Ντμίτρι Μπαβίριν
Comments are closed.